Foto Oliver Tacke

Foto Oliver Tacke

4 juli 2016. Een groot aantal organisaties in de langdurige zorg deelt ervaringen op het congres van Waardigheid en Trots. 1700 mensen zijn bij elkaar om van elkaar te leren. In de workshops gaat het over kwaliteit, over zelforganisatie, over de cliënt centraal. En ik hoor mooie voorbeelden van goede zorg én zorgen, want het gaat echt niet altijd en overal goed. En er is een groot verlangen om het wel goed te krijgen.

En dan begint er, tijdens het congres al, iets rond te zingen over de Inspectie, over de Staatssecretaris, over organisaties die het niet goed doen, bestuurders die de zaak niet onder controle hebben. Over te laag opgeleide medewerkers, over slechte zorg, over verscherpt toezicht en over een lijst. Het duurt uiteindelijk tot dinsdagavond laat, en dan is de lijst er. Met een aantal organisaties er op die een of meer locaties hebben waar de inspectie ontevreden over is. Of was, want misschien is het op die locaties al beter: de lijst is eigenlijk van peildatum 15 maart 2016, drieënhalve maand geleden dus.

Inmiddels buitelt iedereen over elkaar heen. Journalisten, woordvoerders en politici hebben allemaal een mening. Er wordt geroepen om meer controle, meer protocollen, hoogopgeleide verpleegkundigen, sluiting van afdelingen. En er komen tegengeluiden. Van clienten, van hun familie, van medewerkers, van bestuurders. Zij herkennen zich vaak niet in het beeld dat is ontstaan. Er komen voorbeelden van onzinnige regels die gecontroleerd worden door de inspectie, maar die niets toevoegen aan veiligheid, goede zorg of kwaliteit van leven. En er komen voorbeelden van hoe hard er soms gewerkt moet worden met de schaarse middelen om goed te zorgen voor ouderen met een steeds complexere zorgvraag. En in de hitte van het debat wordt de soep opeens minder heet geheten dan ‘ie opgediend was. Ging het eerst nog over potentiele sluiting, inmiddels vindt de staatssecretaris dat de zorg in Nederland toch echt wel veilig genoeg is om je vader of moeder te laten waar ze zijn.

Donderdag ben ik te gast bij een van de organisaties van de lijst. Er is boosheid, verdriet en onbegrip. Iedereen van het management en de ondersteunende diensten (en dat zijn er niet veel meer, na alle veranderingen van de laatste jaren) is bezig om cliënten, familie en medewerkers te bezoeken in de zorglocaties, de pers te woord te staan, de juiste informatie te geven. Het wordt gevoeld als “damage control”. Want clienten zijn onzeker: kan ik hier nog wel blijven wonen? En familie maakt zich zorgen: mijn moeder heeft het hier zo goed, is het hier nog wel veilig? En medewerkers zijn boos en verdrietig: ik ben te laag opgeleid, dan ben ik zeker niet goed genoeg? We hebben de afgelopen jaren al zo veel bereikt, was dat allemaal niets waard?

Ik ben veranderkundig adviseur. Bij alles wat er gebeurt in organisaties stel ik de vraag: hoe helpt dit wat we nu doen bij hoe jullie willen worden? En gelukkig zijn organisaties steeds beter aan het leren hoe ze dat goed doen, veranderen. Wat daarbij helpt, en wat niet. Ik zou willen dat ze bij de Inspectie en bij het Ministerie zichzelf deze vraag wat vaker gaan stellen, elke keer als ze interventies doen om de sector te helpen bij verbeteren.

Want controle, en het rapporteren over de uitkomsten van de controle, is nooit een doel op zich, maar altijd een momentopname om van te leren en verbetering in gang te zetten. En daarom stel ik ook nu de vraag: hoe helpt het publiceren van een lijst de langdurige zorg om te veranderen? Ik vrees dat het niet helpt. En veel organisaties voelen het als drie stappen terug, in plaats van een stap vooruit.

Nou zou het ook nog zo kunnen zijn dat de lijst niet bedoeld is als interventie, maar binnen de politieke context is opgesteld als informatie aan de Tweede Kamer, die aandrong op publicatie. In dat geval zou ik de Kamer willen vragen om voortaan hun huiswerk beter te doen. Alle inspectierapporten waren al te vinden op de website van de Inspectie én op de websites van de betrokken instellingen. De lijst als zodanig was dus onnodig om informatie openbaar en transparant te maken. En ik zou de Kamer willen vragen om, ook als er politieke belangen in het geding zijn, zichzelf toch steeds ook die vraag te stellen: Hoe helpt wat wij nu bespreken, besluiten, aan middelen toekennen, bij het verbeteren van de zorg?

We vragen van medewerkers in de zorg een groot verantwoordelijkheidsgevoel. We vragen van hen dat zij hard werken voor goede zorg en kwaliteit van leven voor de client. We vragen van hen dat zij meer gaan reflecteren op hun handelen, en dat zij leren en ontwikkelen. Ik vind dat we dan ook van Inspectie, Ministerie en Kamer mogen verwachten dat zij reflecteren op wat er de afgelopen week gebeurd is en op hoe helpend het publiceren van een lijst is geweest.

5 Reacties op De Lijst

  1. Tim La Gordt Dillié schreef:

    Wellicht is het politieke aspect goed geduid. Laten we echter niet afdwalen van de inhoud.

    • Yvette Paludanus schreef:

      Dag Tim, dank voor je reactie. Ik denk dat de publicatie van de lijst eerder afleidt van de inhoud dan er aan bijdraagt.

  2. Bart Graste schreef:

    De Transities zijn opgezet en ingevoerd door ambtenaren en politiek. Mensen moeten langer thuis blijven wonen, we worden ouder en leven langer plus dat zowel de complexiteit extramuraal als intramuraal stijgt. Verzekeraars willen niet genoeg thuiszorg inkopen, zzp-ers in de zorg worden dwarsgezeten door de belastingdienst, PGB loopt niet goed via de SVB etc. etc. De gevolgen zijn te danken aan de politieke keuzen. Om nu deze hardwerkende mensen (tegen een veel te laag salaris) de schuld van de uitkomst te geven is ronduit schandalig.

  3. Naomi schreef:

    Het lijkt wel of het er niet beter op gaat worden de komende tijd.

    • Yvette Paludanus schreef:

      En misschien ook weer wel, we lijken in een soort tussentijd te zitten waarin we samen zoeken naar hoe het anders en beter kan…

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.